vigilex  

Toz Patlaması nedir ve nasıl oluşur?

Kısaca kapalı hacimlerde gerekli ısı kıvılcım kaynağı, oksijen ve yanacak olan askıdaki tozun , patlama için yeterli ortam koşulları sağlandıktan sonra oluşan reaksiyonun sonucudur. İlk bakışta çok masum görünen yanmaya müsait olan ve özellikle gıda da kullanılan toz formundaki hammaddelerin patlama riskleri içindeki yeri oldukça hatırı sayılı vaziyettedir.Bunların başında ,şeker,pudra şekeri, un, süt tozu, baharat tozu, nişasta, kepek , kakao, bakliyatlar, yem , kömür tozu, odun tozu, çeşitli kimyasallar ,pvc ve petrol türevi ürünlerin tozları gelir.

Patlama Kapağı Nedir ?

Patlama kapakları;  kapalı hacmin içinde kalan ve bir şekilde basıncın kontrol edilebilir sınırların dışına çıkması,rahatlama valfinin yeterli olmaması, varsa filtrenin devre dışı kalması , prosesin parlama noktasının düşük olması,  diğer ilgili fiziksel ve kimyasal özellikler gibi türlü sebeplerden dolayı sistemin atmosfere kontrollü olarak açılması fonksiyonunu sağlarlar.Kısaca buna patlamayı güven altına almak şeklinde tanımlama yapabiliriz. Patlama kapakları pasif emniyet sistemleridir ve tek başına kullanılacağı yerleri iyi ayırt etmek gerekir. Bu yüzden aktif emniyet sistemleri, izolasyon vanaları ile birlikte prosesin  gerekliliklerinin irdelenmesi,  risk analizinin yapılması gerekir.

Patlama Kapakları nerelerde ve nasıl kullanılır?

Kapalı hacimlerde,  mekanik hareketin olduğu elevatör, helezonlar, konveyörler, bunkerler,filtre ve siklonlar içinde askıda duran tozların statik elektrik ve türevi kıvılcım kaynakları ile oluşabilecek patlamalarda, kontrollü bir patlama yapmak için kullanılır. Kapalı hacimlerde patlama riski için  tozun askıda kalabilme özelliği, sürekli mekanik hareket ve gerekli oksijen kıvılcım kaynağı yeterlidir. Bu yüzden kullanım alanı olarak , yanmaya müsait katı akışkan tozun olabildiği her yer anlamında bir açıklama yapmak yanlış olmaz.

Explosion vent panel, patlama kapağı olarak adlandırılan bu diyafram, arabalardaki emniyet kemeri - yangın tüpü gibidir. Patlama olduğunda depolama alanını korumak, hatta patlama senaryosuna göre yönlendirmek ve etrafa zarar vermemektir. Belki de silo yada bunkere takılı olan bu ekipmanın mekanik hayatı boyunca bir kere de olsa açmayacak olması ekipmanın kullanılması gerekliliğini asla değiştirmez. İçinde patlamaya ve yanmaya müsait ürün barındıran her hacim için bir senaryomuzun olması gerekir. Patlama kapakları her ne kadar tek başına büyük iş görseler de bunun yanında, patlama sönümleme sistemleri, topraklama ekipmanları, patlama izolasyonunu sağlayan diğer ekipmanlar da prosesin diğer gerekli ekipmanları arasındadır.

 

 Patlama kapakları proseslerin durumuna göre vakum yada basınçta çalışmak üzere dizayn edilirler. Firmamız ise bu konuda sanayicilerimize  vigilex partnerliğinde hizmet vermektedir. Ürünlerin formu ise  prosese göre kare , dikdörtgen , yuvarlak şeklindedir. Prosesin Vakum ve basınç değerleri ,   patlama kapağının tipini ve özelliklerini direkt olarak etkilemektedir.

Yarılarak ortamı atmosferik haline getiren patlama kapakları -200, +500bar aralığında standart kullanıma sahip olsa da. Prosesin durumuna göre +1bar a kadar özel patlama kapakları imal edilebilmektedir.

PATLAMA İZOLASYON VANASI

Pasif koruma sistemleri olarak adlandırılan izolasyon vanası siklon,filtre yada kapalı hacmin hava+toz girişinde hem de çıkışında kullanılabilir. Bu, filtrenin yada kapalı hacmin  bir patlamaya veya aşırı basınca karşı izole edilmesini sağlar. Böylece ikincil patlamaların önüne geçilmiş olur.Patlama durumunda vana kapanarak kilitli kalarak alevin ilerlemesini engeller. Kapağın kilidinin açılması manuel olarak yapılır.Yaygın kullanılan tüm DN boru ölçülerinde çözümleri mevcuttur.

 

Patlama Kapağı Kullanımı ve risk analizi

Buna çok basit örnekler verebiliriz. Şeker,kakao, yanıcı yağlı tozlar, kömür tozu gibi düşük sıcaklıklarda alev almaya müsait olan tozların depolanması,işlenmesi sırasında özellikle kullanılması gerektiğini söyleyebiliriz.Bu örnekler söz konusu ürünler çok yaygın kullanımı olduğundan dolayı verilmiştir. Örnekler kesinlikle çeşitli likitler, gaz formları, prosesler, kurutucular şeklinde çoğaltılabilir.Kullanımında önemli olan kapalı hacimlerde yangın ve patlama riskinin olmasıdır.  Kısaca bir genelleme yapacak olursak , eğer proseste  mekanik hareket, askıda tozun kalması ve bu tozların organik yada yanmaya müsait olması patlama kapağının kulanılması gerekliliği şeklinde ifade edebiliriz. Ama tüm bilgilerin yanında gerçek gereklilik  yapılacak risk analizi sonucunda ortaya çıkacaktır.

 Ülkemizde ve Dünyada yaygınlaşan iş güvenliği konusu bu ürünün ;  pnömatik ,filtre ,elevatör, siklon vs uygulamalarında kullanım gerekliliğini yanında getirmektedir. Ex motorlar nasıl artık hayatımızın bir parçası oluyorsa yakın gelecekte patlama kapakları da ortamın Ex olmasına bakılmaksızın yaygın bir kullanım alanı içinde olacaktır.

Patlama Kapağı İçin Bilinmesi Gereken Temel değerler-kısaltmalar

P(stat):Patlama Kapağını etkinleştirme basıncı. Kst: Kapalı hacimdeki toz bulutu dp/dt deflasgrasyon indeks değeri. P(max): Kapalı hacimdeki hava ile yanıcı-patlayıcı toz karışımının patlaması ile oluşan en yüksek basınç değeridir. Bu değer toz formundaki ürünün cinsine göre değişiklik gösterir.Explosion Limit:  Patlamanın gerçekleşmesi için askıda duran en düşüz toz konsantrasyonu değeridir. (gr/m3) Çözüm olarak sunduğumuz tüm patlama kapakları yanında sertifikasyonları ile birlikte gelir. Her ne kadar bazı yerli üreticiler bunu kendi imkanlarında yapsalar da asıl olan akredite bir ürün ile çözüme ulaşmaktır.Patlama kapağı laserde zayıflatılmış ve kesilmiş bir sac parçası asla değildir. Arkasında ciddi bir mühendislik barındıran , ve ürün satışa sunulmadan önce test düzenekleri kontrol edilen son güvenlik önlemidir.

 

 

 

EC Directive                           ATEX Sertifikalar                                  

 

  Elavator Formu                  Silo-Bunker Formu                                  

   Montaj Kılavuzu                     

 

  Switch Montaj Kılavuzu      Manyetik Sensör Montaj Kılavuzu        Kablo Sensör Montaj Kılavuzu